ΑΓΙΟΣ ΖΩΡΖΗΣ Ο ΚΑΥΚΑΣΙΟΣ.

Ο Ζώρζης ο δεύτερος απ' τα αγόρια, δεκάξι ετών παλληκάρι ξεχωρίζει τόσο στην ομορφιά, όσο και στην ευγένεια της ψυχής. Όπου πάει κι' όπου σταθεί προκαλεί τον θαυμασμό, την εκτίμηση, μα και τον σεβασμό. Ο Ζώρζης έχει τελειώσει το σχολείο της Σέκιτλης γι' αυτό και ψέλνει τόσο εύκολα κι' ωραία στο ερημοκκλήσι του χωριού του, τον άγιο Θεόδωρο, που τόσο τον σέβεται και τον αγαπά, γι' αυτό κι' ο παπάς του χωριού τον έχει δεξί του χέρι κάθε Κυριακή.

Η ζωή του κυλά ευχάριστα, ήσυχα προσφέροντας στην οικογένειά του μεγάλες υπηρεσίες ώσπου ξαφνικά ένα γεγονός έρχεται και την αλλάζει ριζικά.

Είναι χαράματα της 3ης Απριλίου του έτους 1710 όταν ο Ζώρζης ανοίγει τον σταύλο, βγάζει τα είκοσι βουβάλια και ξεκινά για την βοσκή όταν ξαφνικά αντικρύζει έναν όμιλο ανδρών να έρχεται καταπάνω του. Τους κοιτάζει κι' αντιλαμβάνεται πως αυτοί είναι Τάταροι, δηλαδή Τούρκοι ληστές, η αγριότερη φυλή των Σελτζούκων.

Ο αρχηγός κοιτάζοντάς τον καλά-καλά, τον ρωτά.

Σέκιτλης είσαι;

Ναι, γέννημα θρέμμα.

Χριστιανός;

Μάλιστα.

Είσαι είκοσι χρονών;

Όχι, είμαι δεκάξι.

Ω! πόσο θα χαρεί ο καπετάνιος μας… Πολλά θα μου δώσει όταν θα σε πάω για πεσκέσι (δώρο). Ίσως-ίσως σε στείλει στα τσιφλίκια (αγροτικές περιοχές) που έχει σ' ένα απομακρυσμένο νησί, που το λένε Μυτιλήνη κι' έχει πολλά ψάρια και νόστιμες ελιές. Θα γλυτώσεις απ' τα πολλά χιόνια που έχετε εσείς οι Καυκάσιοι. Εμπρός λοιπόν αγόρι μου ακολούθησέ μας φρόνιμα και καλά.

Αφήστε με, αντιδρά ο Ζωρζής με πολύ μελαγχολία στην καρδιά. Αφήστε με να πάω σπίτι μου. Τα βουβάλια χαλάλι σας, εγώ όμως δεν σας έφταιξα σε τίποτα.

Μη φοβάσαι νεαρέ μου, τώρα μόλις πάμε στον καπετάνιο μας τον Τερεμπέη θα σε τουρκέψει και θα γίνεις τιμημένος στα μάτια του κόσμου και στα μάτια του προφήτη μας Μωχάμετ.

Ο Ζωρζής δειλιάζει, μα θέλοντας να δείξει πως δεν τους φοβάται, κάνει τον σταυρό του και τους λέγει αποφασιστικά. Εμπρός, πάμε και τότε θα δείτε αν θα τουρκέψω.

Οι Τάταροι του δένουν τα χέρια, τον βάζουν ανάμεσά τους και ξεκινούν. Πρέπει να περπατήσουν πέντε ολόκληρες μέρες βουνά, λαγκάδια, ρεματιές και απάτητα δάση, ώστε να φθάσουν στα κρησφύγετα του Καγισμάν στους πρόποδες του δυτικού Αραράτ.

Κάποτε φθάνουν και βρίσκονται μπροστά σε μια βαθιά χαράδρα που τη φρουρούν πάνω από πεντακόσιοι Τάταροι. Μόλις παρουσιάζεται μπροστά στον Τερεμπέη εκείνος τον κοιτάζει με βλέμμα σκληρό και του λέει.

Πως ονομάζεσαι;

Ζωρζής, απαντά.

Από ποιά γενιά;

Τη γενιά των Καυκάσιων.

Είσαι λοιπόν Γκιουρτζιστανός;

Ναι.

Α! Θα περάσεις καλά στα χέρια μου. Θα σε πάρω μαζί μου στα βουνά, που έχω τα βιλαέτια μου (μεγάλη διοικητική περιφέρεια) και που είναι στημένο το βασίλειο κι' ο στρατός μου. Έχω βασίλειο που αρχίζει απ' τα Κόρατσα της Νικόπολης, το Καταχώρ, το Ασατζούκι και πάει στο Ερζερούμ, το Χαρτούμ, το Βιτλίς της Αρμενίας, το Δουσκάγο, τη Μυτιλήνη, την Έφεσο, την Σεβάστεια, ως στα άβατα βουνά του Αστραχάν. Είμαι λοιπόν μεγάλος Τσέτης και θα περάσεις μαζί μου μπέϊκα (με μεγάλη καλοπέραση), θα σου δώσω την κόρη μου και θα σου κάνω την περιτομή για να γίνεις σωστός Μωαμεθανός.

Τώρα ετοιμάσου για μακρινό ταξίδι, θα πάμε στη Μυτιλήνη στο απέραντο τσιφλίκι που έχω. Θα σε τουρκέψω, θα σου δώσω μια καλλονή κόρη μου, που έχω από το χαρέμι και θα σε κάνω βαθύπλουτο. Η μισή Μυτιλήνη είναι δική μου. Θα σ' ανοίξω μαγαζί για να πουλάς ασημικά απ' το Ασαρτζούκ και το Καταχώρ, όπου έχω δικά μου μεταλλεία με ιρατέ (διάταγμα αυτοκρατορικό). Άλλως τε συ γνωρίζεις άριστα την τουρκική και θα τα καταφέρεις θαυμάσια.

Και τα πράγματα όπως τα προείπε ο Τερεμπέης έρχονται. Παρ' όλη όμως την πίεση που του κάνει, δεν μπορεί να τον εξαναγκάσει να τουρκέψει, γιατί ο νόμος του εξαναγκασμού ορίζει να γίνει ο υποψήφιος είκοσι ετών.

Κι' ο Τούρκος περιμένει.

Μια μέρα χειμωνιάτικη του 1714, που για τους Χριστιανούς ξημερώνει Χριστούγεννα, ο Τερεμπέης καλεί στον οντά (δωμάτιο) του τον Καυκάσιο Ζωρζή. Κάθισε του λέγει. Ο Ζωρζής υπακούει, κάθεται στο αντικρινό μιντέρι (καναπέ) και περιμένει.

Λοιπόν όπως βλέπεις δεν σ' έχω δούλο… Σήμερα σε πέρασα στο βιβλίο του Μουφτή σαν υποψήφιο της Μουσουλμανικής πίστεως. Το βραδάκι αν σταματήσει η βροχή θα πάμε στον Μουφτή (ιεροδικαστής) και μπροστά στο Κοράνι και τον Κατή (μουσουλμάνος δικαστής) θα περιτμηθής, θα φορέσεις το τιμημένο σαρίκι και τα δοξασμένα τουρκικά φορέματα. Έπειτα θα ετοιμαστούμε και σε τρεις μέρες θα σε παντρέψουμε με την πανέμορφη κόρη μου τη Χουριέττ. Υπέγραψα και σου έδωσα το όνομα Μωχάμετ.

Μέγας είναι ο Προφήτης, που θα κερδίσει σήμερα μια ψυχή ενός μουρντάρη (βρωμιάρη) και θα την κάνει δική του. Έλα βάλε μια υπογραφή, πως αύριο έρχεσαι μπροστά στον Κατή για να πάρεις την περιτομή και το όνομα. Τούτη η υπογραφή είναι δοκιμαστική. Ως αύριο μπορείς αν θέλεις να την αλλάξεις, να την ακυρώσεις με αποτέλεσμα να χάσεις τη ζωή σου. Δεν πιστεύω όμως να κάνεις μια τέτοια ανοησία. Αν αθετήσεις τη σημερινή υπογραφή σου, τρία πράγματα θα χάσεις. Το πιλάφι του Παραδείσου, την ωραία Χουριέττ και τέλος τη ζωή σου.

Ο χλιαρός Ζωρζής απλώνει το χέρι, παίρνει το βουτηγμένο στο μελάνι φτερό και βάζει την υπογραφή του κάτω απ' το χαρτί, που είναι αίτηση προς τον Κατή, για να τον δεχθεί στη Μωαμεθανική πίστη και να τον περιτμήσει. Η προδοσία πίστεως και πατρίδος είχε πια γίνει απ' τον νεαρό Καυκάσιο κι' όταν επιστρέφουν στο σπίτι η καρδιά του είναι γεμάτη αθυμία. Ούτε κι' αυτός καλά-καλά δεν κατάλαβε τί έκανε, γιατί το έκανε και γιατί δεν αντέδρασε ούτε τόσο δα.

Έχουν περάσεις από τότε δυο ολόκληρα χρόνια. Ο προδότης της πίστεως Ζωρζής ζει, κινείται, τρώει κοιμάται σαν Τούρκος μ' όλες τις τούρκικες συνήθειες, έξω από κάθε Χριστιανική ανάμνηση. Καμιά φορά θυμάται το χωριό του, τη μάνα του, τ' αδέλφια του, την Εκκλησία του αγίου Θεοδώρου, τα ωραία και γραφικά τοπία και τα βοσκοτόπια που πήγαινε τα βουβάλια του. Τα θυμάται μα δεν κλαίει, ούτε τον κεντά η συνείδηση για την άρνηση που έκανε στον Χριστό και την Παναγία και την Αγία Τριάδα.

Είναι 1η του Γενάρη του έτους 1770 κι' ο άλλοτε Ζωρζής ο Καυκάσιος, μπαίνει στα 76 χρόνια της ζωής του.

Πρωΐ-πρωΐ αφήνει το μαγαζί του σ' ένα έμπιστο φίλο του, τυλίγει σ' ένα μαντήλι κάτι χρυσά δαχτυλίδια και περιδέραια και πηγαίνει στο σπίτι της πρώτης Χανούμισσας του Πασά της Μυτιλήνης για να διαλέξει ότι της αρέσει, κατά διαταγή του Πασά και συζύγου της.

Έρχεται στο αρχοντικό κι' αφού χτυπά τη θύρα περιμένει. Μια μικρή σκλάβα φερμένη απ' την Ανατολή του ανοίγει.

Τί θέλεις; Τον ρωτά η δεκαπεντάχρονη παιδούλα.

Να δώσω τις παραγγελίες της Χανούμισσας, απαντά.

Περίμενε να δω αν ξύπνησε απαντά η μικρή κι' ανοίγοντας το στόμα της χασμουριέται, κάνοντας μάλιστα το σημείο του Σταυρού στο στόμα της κατά τη συνήθεια των Χριστιανών.

Κουζούμ (κόρη μου) από που είσαι;

Απ' την ενορία των Σαράντων της Κρώμνης, του απαντά. Είμαι χριστιανή σκλάβα. Ζήτησε η Χανούμισσα να με τουρκέψει και να μου δώσει για σύζυγο τον ανεψιό της κι' εγώ αρνήθηκα.

Και τί είπε εκείνη;

Συμβούλιο έκανε μ' όλους τους μεγάλους. Με έδειραν, με χτύπησαν άγρια, κοίτα το ένα μου ματάκι το θόλωσαν και δεν βλέπω, μ' άφησαν νηστικιά σ' ένα υπόγειο οχτώ μέρες, χωρίς νερό. Μου είπαν πως θα με ρίξουν στα σκυλιά να με φάνε ζωντανή.

Και τί απέγινε; ρωτά ο εξωμότης.

Τους είπα όταν με ξαναεξέτασαν. Είμαι χριστιανή κομματιάστε με σαν την αγία Βαρβάρα, σαν την αγία Μαρίνα, την πίστη μου δεν την αρνιέμαι, δεν την αρνιέμαι. Κι' όταν είδαν την επιμονή μου μ' άφησαν ελεύθερη και τώρα μ' αγαπούν πιο πολύ από παιδί τους.

Κι' είσαι λοιπόν Χριστιανή;

Είμαι, μ' αφήνουν μάλιστα μια φορά τον χρόνο και πηγαίνω στην Εκκλησία μας και κοινωνώ.

Στάσου λίγο κορίτσι μου, πες μου πάλι από που είσαι;

Σου είπα παππού απ' των Σαράντων της Κρώμνης. Η μάνα μου ήταν απ' το Χαπές της Κολωνίας, ανάμεσα στη Νικόπολη και τη Σεβάστεια. Πήγα πολλές φορές στο χωριό της μάνας μου. Είχε δυο εκκλησιές κι' ένα σχολείο, είχε φρούτα πολλά και πολλά παιδιά που παίζαμε σε δροσερά ολάνθιστα παρχάρια. Λέγοντας αυτά η μικρή, βάζει τις παλάμες στο πρόσωπο και ξεσπά σ' ένα κλάμα με αναφιλητά.

Γιατί κλαις Κουζούμ; ρωτά εκείνος με χείλη που τρέμουν από υπερβολική συγκίνηση.

Είμαι Ελληνίδα παππού, είμαι Χριστιανή και κάθε μέρα παρακαλώ τον καλό μου Χριστό να με φέρει στη γλυκιά μου πατρίδα.

Ο εξωμότης δεν αντέχει πιά. Θα τα πει όλα, θα εξομολογηθεί, θα βγάλει τον πόνο και το παράπονο που κρύβει στα στήθια του κι' επί τέλους ας πεθάνει. Κάθισε κοντά μου παιδί μου, λέει στην Ποντιακή και το κορίτσι κάθεται ανοίγοντας τα μάτια του διάπλατα.

Εμένα που με βλέπεις ήμουν κάποτε Χριστιανός, Πόντιος απ' τον μεγάλο Καύκασο. Μ' έπιασαν αιχμάλωτο οι Τάταροι, μ' έφεραν εδώ. Είμαι εβδομήντα έξι χρονών, μα στα είκοσι δυο μου χρόνια αρνήθηκα και Χριστό και Πατρίδα κι' έγινα Τούρκος με το όνομα Μωχάμετ. Αρνήθηκα λοιπόν την πίστη μου και τούρκεψα, όχι από συμφέρον, όχι από φόβο, αλλά από αδιαφορία, από ψυχρότητα, μα τώρα που βλέπω τα άσπρα μου μαλλιά και σκέφτομαι πως θα πεθάνω και θα μπω σε μια φρικτή Κόλαση, σαλεύει το μυαλό μου.

Μη φοβάσαι παππού, κάνει τρυφερά το κορίτσι σκουπίζοντας τα μάτια. Δεν ξέρεις πως ο Χριστός μας είναι πολύ καλός; Αφού μετανοείς θα σε συγχωρέσει, δεν θυμάσαι τον ληστή στο Σταυρό; Δεν θυμάσαι τον άσωτο υιό; Μήπως και ο μαθητής του ο Πέτρος δεν τον αρνήθηκε;

Ο εξωμότης βάζει τις παλάμες στο πρόσωπο και ξεσπά σε λυγμούς. Το κορίτσι τα χάνει, τον πλησιάζει, ακουμπά το τρυφερό χεράκι του στον ώμο του και σκύβοντας του λέγει προφητικά. Μη κλαις, αν θέλεις να διορθώσεις και συ το σφάλμα σου κάνε ότι έκανε ο Πέτρος, δώσε στον Χριστό τη ζωή σου.

Φεύγει κι' έπειτα από λίγη ώρα ο Ζωρζής στέκεται με ανορθωμένο κορμί μπροστά στον Πασά.

Σύ είσαι ο αργυροπώλης που έφτιαξες τα πολύτιμα στολίδια στην όμορφη Χανούμ, τη γυναίκα μου;

Εγώ.

Και πόσα χρήματα ζητάς για την εργασία σου;

Ζητώ να μου δώσεις πίσω την πίστη μου.

Είμαι Χριστιανός από γενιά σε γενιά, είμαι Χριστιανός και Χριστιανός θα πεθάνω. Την πίστη σας, τον Μωάμεθ, το κοράνι και τον Αλλάχ τους φτύνω, τους πατώ κάτω με τα πόδια μου. Εμπρός Πασά, πάρε το αίμα μου και δώσε μου πίσω την αμώμητη πίστη, την γλυκιά πίστη του Χριστού, της Παναγίας, των αγίων. Λέγοντας αυτά βγάζει το φέσι απ' το κεφάλι του, το ρίχνει στο πάτωμα και το πατά.

Ο Πασάς γίνεται έξω φρενών. Δίνει αμέσως διαταγή να συλλάβουν τον Έλληνα και να τον δέσουν απ' το λαιμό με μια χονδρή αλυσίδα κι' έπειτα να τον σέρνουν μέσα στους δρόμους και τα σοκάκια, ώσπου να πεθάνει. Και πεθαίνει μέσα σε δυο ώρες.

Οι Τούρκοι στρατιώτες τον αρπάζουν, του περνούν τη θηλειά στον λαιμό και σαν ζώο τον σέρνουν έξω απ' το διοικητήριο και τον φέρνουν στον δρόμο. Έπειτα αρχίζουν να τον τραβούν πάνω στο καλντερίμι βγάζοντας άναρθρες κραυγές χαράς και ικανοποιήσεως για τη νίκη τους. Απ' όπου περνούν, άνδρες και γυναίκες τουρκάλες σαν μανιασμένα σκυλιά πέφτουν επάνω του χτυπώντας το αγιασμένο σκήνος με πέτρες, ξύλα και ρόπαλα και μαχαίρια.

Τραβώντας το τιμημένο σώμα του νεομάρτυρος Ζωρζή το φέρνουν έξω απ' την πόλη σ' ένα τόπο που ρίχνουν τα σκουπίδια της πόλεως και που λέγεται στην τουρκική Παρμάκ-καπέ, για να φαγωθεί από τα θηρία.

Έτσι τελείωσε η ζωή του Καυκασίου Χριστιανού Ζωρζή, που από δεκάξι ετών έζησε σαν σκλάβος στους Τούρκους επί 54 ολόκληρα χρόνια, ως τα 76 της ζωής του και μαρτύρησε στην Τουρκοκρατούμενη Μυτιλήνη, το Ελληνικό όμορφο νησί. Ημέρα του μαρτυρίου του υπήρξε η 2 Ιανουαρίου του έτους 1770 μ.Χ.

σ Λιγότερα